Zang Tips: Beter Leren Zingen? Doe Deze Dingen!

Zoek je handige zangtips? Hier vind je een aantal handvatten en zanghacks. Lees verder…

Zing zoals je spreekt

• Zing als praten. Maar wel de woorden verbinden. Maar blijf niet continu te veel in legato: blijf pauzeren om te ademen.
• Ga echt zingen alsof je tot iemand spreekt. Hierbij helpt het om woorden te onderstrepen en benadrukken.
• Zing alsof je interne(!) pulsations voelt, en dus niet luid expliciet onderstrepen in zang.
• Zingen is bijna net als spreken, maar met zangersademhaling. Wel blijven ademhalen. Want dat is het verschil tussen praten en zingen.
• Begin met praten en ga dan dan soft palet (gaap) toevoegen en vaker ademen.
• Niet eerst mond openen en dan zingen. Dit mag altijd tegelijkertijd, net als wanneer je praat. 
• Houd je mond ontspannen, niet te veel tanden laten zien: Zingen zoals je spreekt.
• Maak het niet te zwaar zodat Je na 1 zin moegestreden bent. Gewoon nonchalant lichtjes alsof je praat 
• Gewoon spreken: gebruik je mond in spreek-houding, en dus niet in een brede, gespannen houding.

Hoge noten zingen

Lees ook: Hoe Kun Je Hoge Noten Zingen? De Beste Tips >>

Heb een ontspannen kaak / mond

• Houd je onderkaak zo ontspannen mogelijk.
• Je mond niet te breed. Onderkaak gewoon omlaag halen zonder bovenkaak en focus op oor.
• Je onderkaak beweegt. Je bovenste kaak mag niet bewegen. Alleen je onderkaak ver naar onderen bewegen
• Ontspan je mond – vooral je onderkaak – en ga verticaal met je mond, dus niet je lippen horizontaal trekken naar rechts en links.
• Je hoofd zo veel mogelijk stil houden. Ontspannen kaak! Zoals je praat. Alleen de onderkaak beweegt 
• Mond niet TE ver open en niet te weinig. Iets verder dan normale spraak-houding.
• Wel duidelijk articuleren maar niet je mond te veel openen.
• Je onderkaak volgen = NIET CONTROLEREN = met rust laten = meer ruimte in je mond = meer resonantie.
• Stop er geen energie in maar doe alsof je verlamd bent, met je mond en tong tegen je gehemelte: kost geen moeite.

Heb een ontspannen lichaam en zing ontspannen

• Wieg jezelf om je te ontspannen
• Maak gebaren met je handen. Beweeg je hele armen. Beide handen gebruiken voor gebaren. Ook ja knikken en nee knikken zijn gebaren. Armen hoog op hoofd hoogte
• Simpele, logische, vloeibare gebaren
• Vrij bewegen, niet strak
• Be chill, move a little bit.
• Ik creëer de sfeer als een dirigent.
• Ik voel me comfortabel

Articulatie / diction

• Spreek alles goed uit.
• Mond en lippen echt bewegen om het te articuleren. Alles verticaal; hele onderkaak naar beneden .
• Zoals je praat. Zo natuurlijk mogelijk 
• Spreek natuurlijk.
• Alles mag ontspannen zijn. relax.
• Wel goed articuleren! Maar niet je lippen zo breed.

Niet je best doen

• Don’t invent anything. Laat het klinken
• Geloof niet dat het moeilijk is
• Ga de klank niet creëren. Je hebt de stem al. Je moet spieren loslaten behalve Je onderbuik en billen.

Houding

• Heb een stage presence: Genietend inademen, bewust zijn naar anderen, met een wakker lijf.
• Voel de liefde van het publiek. Heb enthousiasme en plezier voor zingen, vol enthousiasme. Je hebt er zin in!
• Alsof je een presentatie geeft: hallo. Hier ben ik. Niet té veel met borst vooruit.
• Schouders laag. Alsof je twee koffers of emmers melk in je handen draagt. Je kunt dit oefenen: sta recht met 2 boeken onder je oksels
• Borst vooruit, rug recht.
• Ribbenkast gevuld
• schouders open! Als een trots persoon.
• Borst niet extreem omhoog. Onderrug niet hol. Kannetje water omlaag dus. Normaal. Onderrug tegen de muur aan aanraken.
• Alles naar buiten toe groot. Big inhale, more space, volume, air, etc.
• Step out of the darkness: conduct en sing 
• Heel aanwezig. Naar buiten toe. Net als in dans.
• Alsof ik naar iemand roep die aan de andere kant van de straat staat. Hey everybody lets go! Je staat bij de speeltuin en roept iedereen om te komen. Wel met soft palet.
• Alsof ik voor een groep spreek (praten) vanuit mijn onderbuik…. maar wel met open kaak.
• Sta recht. Niet ineengedoken. Actief staan als bij fitness.
• Kin omlaag, nooit voorover leunen met hoofd. Nek langer maken: long straight nek net als bij ruggensteun oefening: kin beetje omlaag. 
• kin omlaag vol geluid. open sound maken.
• Sing it the way you said it. vol geluid: kin omlaag en stuur geluid omhoog naar voren, vooral bij hoge noten.

Don’t drop it: volume, noten en energie hoog houden (actief!)

• Ga je stem niet verbergen, volume kan het dragen.
• Je volume niet dempen. Ook niet bij piano.
• Energiek: Je maakt het energiek door het nasaal te maken: doe alsof je vanuit je neus zingt.
• Dont drop it: blijf volume en volheid houden in heel het woord tot het volgende woord.
• Houd de noot aan. Ook niet de noot droppen terwijl je in een noot zit, dus niet lager zingen tijdens die nooit. Keep it up.
• Make it more sure. And dont drop it.
• Ook volume aanhouden
• Dont drop it betekent niet dat je het te lang maakt
• Houd aandacht altijd: dont drop it. Grote en intens power altijd. Het droppen met je ribcage is de reden dat je de sound dropt qua toon. keep ribcage open (uitgedijd) most of the long phrases: dus niet alles direct uitademen.
• Don’t drop it. Legato met zekerheid
• Dont sit on a note, steeds doorgaan: Laten we een voorbeeldzin nemen. In de volgende zin is alleen het dikgedrukte woord belangrijk: faling in LOVE with you: al die andere woorden zijn niet belangrijk dus zit er niet op… behalve LOVE
• Very active singing. No chilling.
• Zing iedere noot alsof het de jouwe is: houd je keel goed open. Niet stil worden dus. De hele phrase ownen en open houden. Niet onbelangrijk maken. Blijf geïnteresseerd en energiek.
• Engage. Niet te relaxed dus met je lichaam. Emotioneel zingen. Actief, aan met je lichaam
• Je lichaam moet werken: bewegen. Geen standbeeld
• Maak het einde van de zin luider
• Bouw de spanning en het volume echt op. Steeds meer. Ontwikkeling.
• Niet fluisteren
• Je activeert jezelf door adem te halen. Singer breathing: echt groot ademhalen en actief
• Energiek/’vrolijk’ gevoel erin leggen. Light and happy. First personality. Then you’re a singer.
• Energiek: breng het enthousiast, net als voor je werk en passie.
• Je hebt iets te zeggen. Zeg het.
• Vooral het einde van iedere zin goed articuuleren. En opgewekt houden omhoog energie. Blijf klimmen, opgewekt lopen lopen lopen naar opbouw. Niet omlaag qua energie.
• Licht lachend. Aan staan.
• Het gaat om de hele frase/zin. Vebind de woorden aan elkaar.
• Lift de phrase. Don’t drop it. Lift je middenrif, houd hem open
• Don’t lose the power. Open the ribcage
• Maak de klinkers wat langer.
• Lijm/spanning/connect: Alvast in je inademing horen wat je gaat zeggen. Niet altijd uitgebreid ademhalen op dezelfde manier want daarmee breek je het af. Strategisch; ieder stukje heeft een ander soort ademhaling nodig.

Don’t drop it: de spanning (patroon in heel het lied)

• Blijf bij het verhaal bij instrumentale stukken in een lied. Blijf gefocust.
• Blijf met je ziel daar in de instrumentale Bridge. Snap niet uit je verhaal bij het muzikale solo. Houd de spanning
• Denk in een adempauze aan het volgende wat je gaat zingen. Houd de tension.
• Denk hem nog na aan het einde. Het is pas na een paar seconde in de stilte echt afgelopen. Luister naar de aftersound/echo
• Trek een pijl en boog naar achter: opbouw met spanning behouden 
• Carry it verder In een bepaalde frase of bite: Tension-relaxation, met uitademen is de relaxation ervan 
• Connect alle zinnen, het is 1 verhaal
• Werk toe naar de laatste zin van de bite. Als een soort conclusie 
• Spanning aan het einde van de zin houden: Adem het geluid in als het ware. Maak het 1 stuk
• ZIT NIET OP DIE EERSTE PAAR WOORDEN. HOUD DE ENERGIE VASTT
• Don’t drop it bij een comma: verbind het.
• Not chilling: but acting: follow je emoties. Wat zijn je emoties
• Not chilling. Geef wel een f*ck. Wel werken ervoor
• Niet steeds pauzes.
• Laat het klinken als een complete zin. Soms zijn meerdere zinnen samen één frase. Ga in diezelfde kadans door tot het einde van die frase.

Ook de viool-metafoor helpt om alles te connecten. Zie volgende tip:

Als een viool

• Leg het geluid in de ruimte voor je als een viool. Niet: hier. Daar. Hier. Daar. Laag. Hoog. Laag. Hoog. Maar 1 zin: wees een viool.
• Viool in de ruimte voor je. Als een rivier 
• Stretch de zin door als een viool. Maak de zin zo vloeiend (maak een akkordeonbeweging met je handen).
• Dus niet knijpen, maar vloeiend direct door van noot naar noot. je moet niet omhoog omlaag gaan maar als één geheel, één viool. Bij het inzingen ook als viool alle noten even lang maken.
• Als zinnen uit elkaar dreigen te vallen (doordat je stem per ongeluk gaat trillen en zwak wordt) echt niks uitlaten qua adem, de hele zin je adem inhouden. Het geluid is ook in de ruimte te vinden (viool-beweging) in plaats van in je keel
• Bij grote afstanden tussen noten: wees een viool
• Niet opeens: p – f – p – f – p maar vloeiend
• Breng het van de eerste noot naar de laatste noot
• Plak de woorden aan elkaar. Niet: Daaaaaaaaaa Rling Kiss Me. Maar wel: Daaaaaaaarrrrlingkissme
• Niet iedere noot apart zingen. De letters van het einde van het vorige woord verbinden met het begin van het volgende woord
• Geen switch/overgang tussen praten, voordragen en zang. Heb bij zingen dezelfde dynamiek als praten.
• Blijf op 1 lijn met de noten: niet voor je gevoel op en neer. Alles is onderdeel van 1 lijn. Frases Verbinden en spanning houden. Niet: noot en nog een noot. Maar een kreet. Een voorbeeld is de kreet “Hoe mooi” van Marco Borsato.
• Hoge noten: zie het als 1 project. Als viool. Niet daar, hier, daar, hier 
• zwaai met je armen los langs je lichaam zodat de adem vrij stroomt. Altijd veel actiever zingen! Benadruk de plekken in de zin om ze meer significant te maken.
• Connect de woorden en noten allemaal vloeiend als een drab.
• Maak er een zin van, geen onnodige accenten. Laat je stem vanzelf iets doen. Zoek niet zelf de accenten.
• Klinkers met elkaar verbinden. Medeklinkers zijn geen stops.
• Controlled sound: iedere noot opnieuw aanslaan met je stem. Bij toonladders. Dus niet TE legato met je stem.
• Niet slaan op mijn stemband. Luid maar niet agressief

Attack it als een needle & naar buien toe

• Raak direct de goede nooit. Niet zoeken. Niet zoeken naar de noot. Direct goed aanslaan.
• Niet zoeken naar de noot als een stofzuiger.  Altijd direct de juiste als darts/naald. Tsjak
• niet erin rollen met volume. Controle: zet je stem direct goed erop.
• Steek  met een needle naar buiten.
• Als een darpijl de energie hoog houden. Blijf erop, mét buikademhaling
• Hard! Maar: Wel alsof je praat. Let it exist. Don’t make it bigger
• Share, naar buiten toe. Laten horen. Own the words. Tell the Words. Niet aan hangen.
• Houd je stem niet in. Geef zijn volheid 
• De zaal moet jou horen: je zingt voor een zaal en je fluistert niet voor jezelf.
• Stuur je stem naar buiten. Als een naald
• Stuur je stem buiten het lichaam. Alsof je een dief aan de andere kant van de straat betrapt.
• De achterste rij kunnen bereiken: Radio stem opzetten 
• Maak een gebaar naar buiten toe: geef het naar buiten…..
• En de aandacht erbij houden….. houd je adem vast: blijf het geluid tillen omhoog (vibrato) (actief dus)
• Zing voor een ander. Niet voor jezelf (zachtjes in je lijf)

Soft palet (je zachte gehemelte) / geeuwen / gapen

• Radio stem: Gapen. Hierdoor ga je ook automatisch inademen
• Kin omlaag
• Zachte gehemelte omhoog.
• Mond gapen: alsof je een koepeltje in je mond hebt
• Sotf palet: achterste gedeelte gehemelte is zacht. Die moet omhoog.
• Gapen; bijt in een appel. Maak een varkentjesgeluid: Stel je voor dat je de klank bijt.
• Yawning helpt hierbij. Beginnende gaap: Alsof(!) Je het geluid inademt.
• Wél je stem nog goed naar buiten toe richten
• Mond verticaal houden. Soft palet omhoog
• Kin omlaag voor soft palet, daar ruimte maken.
• Wakker, actief, naar soft palet
• Adem alsof je een bloem ruikt, en zelfs een bos met 70 rozen. Geniet ervan.
• Vooral bij lange noten de keel soft palet. En dan niet te diep in je keel maar in je kaak, nasaal
• Klanken vanuit je lijf. Niet hoofd. Je hoofd en keel gaapt alleen maar. Doet niks. Resoneert alleen maar.
• Strottenhoofd (adamsappel) laag: lage stem. Warmer. Bereiken door te gapen.
  Strottenhoofd hoog: Hoge pop stem. Feller. Bereiken met twang.

En:

• Aandacht op topje van je neus.
• Naar achter mijn neus de klank. Niet in mijn keel.
• Visualiseer dat je stem in het midden van je hoofd gemaakt wordt,  iets boven je oren 
• Hoge noten: alsof je aan een roos ruikt. Héél licht inademen zodat je bovenin je neus zit
• Yawn: soft palet: kin naar beneden een beetje. Radjo stem. Dit krijg je als je kin een beetje naar beneden is.
• Mond hol maken bij lage noten, chest voice
• Filter je stem eventueel om het zacht te maken. Een zachte aa. Geen harde aa van de popmuziek. Ease in en ease out in de aa.

Radio stem

• Klink rijk. Een goed voorbeeld hiervan is Michael Bublé.
• We willen de radio stem. Stevig. Diep.
• Volume, kracht en energie in principe als je normale spreek stem. Die is al vrij krachtig 
• Lekker laag, met sterk volume.
• Op spreekstem niveau

Dynamiek en ontwikkeling

• Voeg dynamiek toe: dan weer zacht, dan weer crescnedo, dan weer hard, dan weer met accenten, etc.
• Bij ontwikkeling building up: push het naar buiten. Je helpt jezelf door je handen als accordeon naar buiten te trekken.
• Werk met opmaten en zet een accent op de eerste noot van de maat!

Kleur: betekenis geven en tekst begrijpen

• Emotie en interpretatie van de lyrics.
• Vertellen. Lied van mezelf maken.
• Welke tekst ik wil ik vertellen? Wat is het belangrijkste woord? Vertel een verhaal. Never let a sound/word be random. Altijd een gedachte erachter.
• Breng alles met betekenis: Je praat extra duidelijk. Extra luid., je maakt pauzes. OMDAT JE EEN PUNT WILT MAKEN
• Vertel een verhaal. Niet: een noot… nog een noot…. Dus verbind de zinnen/woorden aan elkaar. Keep the music. Hold it – mold it.
• Visualiseer het! Maak er je kunst van. Zie het voor je.
• Zorg ook voor dictie, en daarbij helpt het als je een verhaal vertelt. Wel gewoon articuleren maar nog wel normale spreekzinnen maken, op een coole manier.
• Parodieer nooit. Niet een zanger nadoen in de voordracht. Maak er je eigen verhaal van. Je hoeft niemand na te doen. Maak het nummer eigen. Qua toon maar ook met intentie en het woordje hij in zij vervangen.
• Improviseren mag, bijvoorbeeld met: tonen, snelheid, duur van noten, teksten, klankkleur, timing, volume, melodie, etc. net als een achtergrondkoor van theatersport. Van “I belong with you” kun je bijvoorbeeld zelf maken: “I beeeeeeelooong wit youuuuuuyou.” Ook kun je ad-libs gebruiken. Dit is een sorot heel langzame vibrato: Kies noten die je toevoegt die in het akkoord passen. Leee e eeet it Be, let it beee e eee. Ook kun je tweestemmigheid toevoegen aan bestaande nummers
• Als je de drang niet voelt, moet je helemaal niet zingen. Zing met drang. Moet eruit.
• Niet vlak maar soft palet- energie erin houden: echt zingen-gevoel dus.
• Je hele leven en ervaring erin gooien. Gewoon heel geconcentreerd emotioneel. Je moet altijd de urge voelen om het te zingen (maar ook geen hysterie)
• In het verfhaal zijn: ogen zien allles, handen voelen alles, oren: hoor jezelf.
• Je lichaam aanzetten: energie…
• Je zingt voor je ziel, met emotie, gevoel, sensitiviteit… nooit zomaar een noot zingen, het is altijd converserend!
• Je moet het niet zingen, maar zeggen en spelen: overdreven het verhaal spelen. Always find the song inside of your self
• Het gaat om de woorden, niet om de stem. Weet je waar je over praat?
• Vooral als je het herhaalt. Repetitive songs. Anders is het saai voor mensen. Je moet echt een acteur zijn. Een performer.
• Zie je geliefde voor je
• Kijk elkaar aan bij het samen zingen
• Als je gewoon bij bent in het hier en nu wordt het mooi. Houd jezelf aan. Hier en nu, alleen dit woord, deze zin. Hoor jezelf zingen!! Hoor je eigen stem. Zodat je bijvoorbeeld niet een woord opeens heel hard zegt
• You have to enjoy it
• Lachend zingen. Lachspieren in de buik
• Til de muziek met je innerlijke glimlach.
• Singing is giving the feeling of love
• 70% is performance, zekerheid waarmee je het brengt
• Zodra je van je hart zingt, gaan de meeste problemen weg. Geen informatie.
• Eventueel tappen op je borst om aanwezig te worden  
• Geef betekenis aan de woorden: visualiseren: geassocieerd. Je bent er echt.
• Als een gedicht. Dan komt het uit het hart 
• Niet als een robot maar met nadruk op woorden 
• Je moet de tekst begrijpen
• En ook als emotie in je gezicht,  ogen en wenkbrouwen zetten
• De techniek is er al. Vertel nu maar het verhaal.

Gezicht, ogen en wenkbrauwen positie: Ogen aan zetten

• Wenkbrauwen hoog en wakker houden bij hoge noten, maar wel in een zelfverzekerde manier 
• High in hale: met je neus en wenkbrouwen omhoog
• Alleen je ogen lachen, je mond blijft verticaal ontspannen en niet in brede lachvorm
• Niet te veel ogen strak open
• gezicht precies hetzelfde: start al met hogge wenkbrouwen
• Ogen ‘aan’ zetten. Lach innerlijk. Dit lift de spieren onder de ogen.
• Blije wakkere aanwezige ogen. Niet per se gaat het over open houden .
• Niks doen met je mond en kaak. Gewoon normaal zoals praten openen. Kaak en lippen ontspannen. Mag komen van je neus, oren, wenkbrouwen ogen
• energy (in eyes). Je ziet het heel duidelijk bij Robbie Williams als hij optreedt:

Adem eerst

• Je onderlichaam werkt. Je doet niks met je keel (geen hoge noten spanning).
• Ontspannen met je lichaam ondanks dat je moet werken met je buik. Anders is het raar als je zingt.
• Adem steeds eerst. Waarbij je buik is aangespannen. Zing dan iets. En adem dan pas uit.
• Adem dieper in bij hoge tonen
• Het moet de slaap ademhaling zijn bij avondrust. Neem die mee.
• Echt via je buik ipv borst. Buik moet omhoog omlaag.
• langzaam ademhalen, niet spartelend naar adem snakken.
• inademen – dan een zin – en uitademen na iedere zin
• Adem ritmisch. Automatisch uit en in na iedere zin.
• Zing direct na Ademhalen
• Resonating vanuit onderbuik. Daar vanuut ademen en spanning, niet vanuit keel. Zoals normaal praten dus. Niet te stil.
• De inademing lang en zacht maken
• Schouders niet optillen bij ademen. Alleen buik (waardoor borst meekomt)
• Je onderlichaam doet al het werk.
• Adem niet uit!
• Net als fitness je buikspieren aanspannen tijdens het zingen
• Heb een rustige ademhaling
• Oefening: Houd je ribcage vast als knuffel en houd je adem in daarmee
• Tijdens zingen je buik laten intrekken / samentrekken / aanspannen. Dit gebeurt terwijl er lucht uitloopt.
  Daarna hap je automatisch naar adem

Klinkers

• Open je mond echt bij klinkers aaaaaaa. Simpelweg een beetje je onderlippen omlaag als een vis. bijv…. en de onderkaak moet omlaag. RELAXED, daar gaat het om.
• Klinkers mogen niet breed met je mond. Alleen je onderkaak bewegen
• Spreek de klinkers juist uit. Oe is lippen tutten. Oo is ronde mond. Oo: Je mond moet echt de vorm van een O hebben. Oefen met spiegel. I is no movement at all. E is een beetje je lippen bewegen. Beetje tanden laten zien. Oe is de meest ontspannen klinker. Een beetje je lippen tutten.
• Open ieder klinker volledig. Dus een volledige aaaaaaaaa
• Alle klinkers zitten in dezelfde plek. Verander je klinkers niet extreem met je kaak

Soul / twang

• Als je een goed voorbeeld van mannelijke twang wilt horen: Zie Red Grammer hierboven.
• Voor twang kun je ook Irritant Amerikaans klinken: Souuuuund Ameeeeerican voor de hoge stukken (irritant)
• Ook kun je voor nasaal gaan om erin te komen.
• Ook in Jazz wordt dit toegepast. Zie: Fly Me to the Moon Piano & Vocal by Sangah Noona
• Danny Vera kan dit ook erg goed.
• Doe alsof je een Amerikaanse zangster bent, dan lukt het makkelijk en kan iedereen zingen.
• Zing als een musical. In je neus blijven maar niet gespannen. Óók twang is ontspannen. Met een open, grote mond.
• Twang ontstaat. Je hoeft het niet te maken.
• Heb een brede mond en dan…
• Maak neusresonantie, bijvoorbeeld met het Franse woord Mĕeeeeeeeeeeend. Of mmmmmmmmmmmmmm
• Dan laat je twang ontstaan door vanuit achter je tong een beetje te vernauwen. De twang zit achteraan de tong: ngggggiiiiiii.
• Bekende voorbeelden of manieren om in twang te raken zijn: Kermit, Texaans, een boze heks, een huilende baby wheeee, een raceauto, Amy Winehouse en Red Grammer. Ook kan een scherpe yeaaah! Zoals Duff´s yeah yeah yeah im loving you, bit i gotta stay true.
• Of ga voor de soul-variant. Zie hieronder:

Verder kun je hierop letten om een Amerikaans accent te krijgen:

• S is géén Z maar echt een S.
• Stretch 1 klinker: Ameeeeeeeeeericuhn
• T tussen klinkers wordt D – T voor klinker valt weg: in-ernational, den-ist, moun-ain, mos- famous, kep- going
• Sterke R: Fatherrrrrr, Motherrrrrrrr
• Aan elkaar: I prentend-a-pray
• A is aaaaaaa en niet o
• O zoals in Old is OOOOOOOOOhld
• De i is A: De you hear what AAAAAA’m sayin
• Woooooooooooooooooorld – Vowels stretch je. Niet wrld

Oefeningen

Strelnikovas Breathing Exercise:

• Zing la la, speel c akkoord. Speel hoog en zing laag, speel laag en zing hoog
• Inademen. Tot 30 tellen op verschillende manieren. Uitademen.
• Aapgeluiden en steeds langer
• Zing steeds een zin zonder muziek terwijl je adem inhoudt… en dan pas adem uit.
• Record yourself
• Ga jezelf uitrekken als warming up
• Je mag je hele lichaam wakker kloppen
• Masseer je mond en gezicht
• Zing toonladders als brrrrt en Prrrrrr.
• Maak een groot gezicht, dan weer een klein gezicht
• Begin met lachen, dan huilen
• Geef jezelf een nekmassage
• Heel groot kouwen en heel klein
• Met tong in mond 5 rondjes links en rechts maken.
• Laat je kaak hangen, zit in een gevangenis door 2 tralies vast te houden en die te shaken. Shake je tong en maak geluid

Op jouw succes!